Αποσπασμα από το βιβλίο “ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΚΑΙ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ: ΠΑΝΑΘΛΗΤΙΚΟΣ ΟΜΙΛΟΣ ΚΑΛΛΙΘΕΑΣ ΕΣΠΕΡΟΣ” του κ. Δημ. Χιουρέα, μέλους του συλλόγου από το 1953 και μέλους των διοικήσεων του ΕΣΠΕΡΟΥ τις δεκαετίες του 1950, 1960 και 1970.

Ο ΕΣΠΕΡΟΣ ΕΜΠΝΕΥΣΤΗΣ ΚΑΙ ΠΡΩΤΕΡΓΑΤΗΣ ΤΗΣ ΣΥΓΧΩΝΕΥΣΗΣ

ΤΩΝ ΠΟΔΟΣΦΑΙΡΙΚΩΝ ΣΥΛΛΟΓΩΝ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ

“Όπως έχουμε αναφέρει, όλες τι δραστηριότητες του «Εσπέρου» τις χαρακτήριζε ευρύτητα πνεύματος, γενικότερης κοινωνικής προσφοράς, έστω και με θυσία των άμεσων συμφερόντων του. Έτσι προβληματίστηκε για την προσφορά γενικότερα των αθλητικών Συλλόγων Καλλιθέας στον αθλητισμό της πόλης και στην τοπική κοινωνία. Ο προβληματισμός αυτός οφειλόταν στις παρακάτω διαπιστώσεις:

α) Ο απλός και αγνός φίλαθλος αποκτάει ένα στενό συναισθηματικό δεσμό με την ομάδα του, το χρώμα και τα σύμβολα και ακόμα με τους οπαδούς της. Ομάδα και οπαδοί της ενώνονται σε μια ενότητα δράσης, για την επίτευξη κοινού στόχου που είναι η νίκη και ο πρωταθλητισμός. Από εκεί και πέρα όμως, οι κοινωνικές συνθήκες που δημιουργήθηκαν, «μπολιάζουν» τον αθλητισμό με άλλα συμφέροντα και μεταβάλλουν την αθλητική άμιλλα σε ανταγωνισμό επικράτησης, φανατισμούς και πλήρη εκτροπή μετατροπής του αθλητισμού σε συλλογική αντικοινωνική διχαστική εστία. Τέτοια φαινόμενα ήδη είχαν αρχίσει έντονα να παρουσιάζονται και στην Καλλιθέα.

β) Βρισκόμαστε σε μια περίοδο (1963-64), που ο κρυφοεπαγγελματισμός στους ποδοσφαιρικούς συλλόγους προχωρούσε προς την πλήρη επαγγελματοποίηση του ποδοσφαίρου. Οι δαπάνες λειτουργίας των συλλόγων γίνονταν υπέρογκες, έτσι ώστε δημιουργήθηκε η ανάγκη συνένωσης των μικρών συλλόγων για να επιβιώσουν. Ακόμη στις μεγάλες πόλεις ωριμάζει ένα πνεύμα παρουσίασης μιας μεγάλης ομάδας, που θα την αντιπροσωπεύει σε ευρύτερους πανελλήνιους αθλητικούς ορίζοντες.

Με τους προβληματισμούς αυτούς το Δ.Σ. του «Εσπέρου» έκρινε ότι στην Καλλιθέα θα πρέπει να προχωρήσουμε σε μια προσπάθεια συνένωσης – συγχώνευσης των ποδοσφαιρικών συλλόγων της πόλης και στη δημιουργία ενός και μόνο Συλλόγου που θα εκπροσωπούσε την πόλη. Και μάλιστα αποφάσισε να δώσει το παράδειγμα, δηλώνοντας ότι ο «Έσπερος» είναι έτοιμος να διαλύσει το ποδοσφαιρικό του τμήμα για την επιτυχία της συγχώνευσης. Σύγχρονα εξουσιοδότησε τους Τάκη Χιουρέα και Φίλιππο Στυλιανίδη (μέλη του Δ.Σ.) να αρχίσουν επαφές και διαβουλεύσεις με τα Διοικητικά Συμβούλια των ποδοσφαιρικών συλλόγων της Καλλιθέας, με θέμα τη συγχώνευση και την ίδρυση ενός συλλόγου αντιπροσωπευτικού της πόλης.

Τα αθλητικά σωματεία Καλλιθέας

ιδρύουν συντονιστική επιτροπή

Με τις επαφές και συζητήσεις που επακολούθησαν μεταξύ των Δ.Σ. των αθλητικών Συλλόγων διαπιστώθηκε ότι το θέμα της «συγχώνευσης» είχε μεγάλες δυσκολίες και τούτο γιατί ενώ εξ αντικειμένου ήταν φανερή η ανάγκη της «συγχώνευσης», όμως οι Συλλογικές ρίζες ήσαν βαθιές και ψυχολογικά δεν ήσαν ώριμοι να δεχτούν τη διάλυση των Συλλόγων τους, έστω και αν επρόκειτο να δημιουργηθεί ένας και μόνος.

Στον «Έσπερο» έγινε κατανοητό, ότι για να υπερπηδηθούν τα εμπόδια και να ωριμάσει η ιδέα της «συγχώνευσης» θα έπρεπε να γίνει πολλή δουλειά, χρονοβόρα με υπομονή και επιμονή. Έτσι ανέλαβε την πρωτοβουλία να προτείνει στους άλλους συλλόγους κατ’ αρχήν να συγκροτήσουν μια «Συντονιστική Επιτροπή των Αθλητικών Συλλόγων» με άμεσους στόχους τη συνεργασία για τα αθλητικά συμφέροντα των Συλλόγων και γενικότερα του αθλητισμού της Καλλιθέας (αθλητική υποδομή, οικονομικές ενισχύσεις από Τοπική Αυτοδιοίκηση και Πολιτεία κ.ά.) και το θέμα της «συγχώνευσης» να αφεθεί για αργότερα.

Πραγματικά ο εκπρόσωπος του «Εσπέρου» επισκέφθηκε τα Σωματεία «Άγιος Νικόλαος», «Α.Ε. Καλλιθέας», «Ηρακλής», «Καλλιθαϊκός», «Πυρσός» και «Φοίνιξ» και τους ανέπτυξε την πρόταση συγκρότησης «Συντονιστικής Επιτροπής» την οποία και απεδέχθησαν ευχαρίστως. Στη συνέχεια, η απόφαση αυτή των Συλλόγων ετέθη υπόψη του φιλάθλου τότε Δημάρχου Καλλιθέας Γιάννη Γάλλου, ο οποίος με προθυμία δέχτηκε να βοηθήσει την προσπάθεια αυτή σε ό,τι ήθελε χρειαστεί.

Παρουσία του Δημάρχου έγινε η πρώτη συνεδρίαση της «Επιτροπής» και πρόεδρος ομόφωνα εξελέγη ο Τάκης Χιουρέας («Έσπερος»). Η Επιτροπή εργάστηκε επί δύο χρόνια με υπομονή και επιμονή, κατόρθωσε να απαλείψει τα «στεγανά» μεταξύ των Συλλόγων και των φιλάθλων, να καλλιεργήσει το πνεύμα της ενότητας και να προετοιμάσει το έδαφος της «συγχώνευσης», που ήταν και ο τελικός στόχος της.

Τα ίδια πρόσωπα που αποτελούσαν τη «Συντονιστική» ως εκπρόσωποι των Σωματείων τους ήσαν τα κύρια πρόσωπα (μαζί βέβαια με μέλη των Δ.Σ.) που έλαβαν μέρος στις διεργασίες υλοποίησης της «συγχώνευσης» στην τελική της φάση. Θα πρέπει να σημειώσουμε ότι σε όλα αυτά βασικό ρόλο έπαιξε το κύρος και η σοβαρότητα του «Εσπέρου» που είχε και την πρωτοβουλία και ακόμη θα πρέπει να επισημάνουμε ότι αρκετοί επώνυμοι και ανώνυμοι φίλαθλοι με προθυμία βοήθησαν την προσπάθεια που κατέβαλε η «Συντονιστική» για τη «συγχώνευση»…

Το έργο της «Συντονιστικής» αποτελεί επίκαιρο συγκεκριμένο παράδειγμα κοινωνικής προφοράς μέσω του Αθλητισμού, όταν οι Διοικήσεις των Συλλόγων πιστεύουν ότι υπηρετούν την κοινωνία και όχι προσωπικά άνομα συμφέροντα. Και τούτο γιατί κατόρθωσαν να πείσουν τους φιλάθλους των Συλλόγων τους, ότι ο Αθλητισμός πρέπει να ενώνει τους ανθρώπους και όχι να δημιουργεί εστίες φανατισμού και μίσους. Και με τη «συγχώνευση» αυτό επέτυχαν στη τοπική κοινωνία της Καλλιθέας.

Το χρονικό της συγχώνευσης των αθλητικών συλλόγων

και της ίδρυσης του Γ.Σ. Καλλιθέα

καθώς και διεργασίες που προηγήθηκαν

21 Οκτωβρίου 1964. Κατόπιν προσκλήσεως του Δημάρχου συνέρχονται στο Δημαρχείο οι εκπρόσωποι των Αθλητικών Συλλόγων Καλλιθέας:

«Αγ. Νικόλαος» – Μελιάδης, «Α.Ε. Καλλιθέας» – Σαμόλης, «Έσπερος» – Χιουρέας, «Ηρακλής» – Κερκύρας, «Καλλιθαϊκός» – Σταυρόπουλος, «Πυρσός» – Αεράκης και «Φοίνιξ» – Αμαραντίδης και αποφασίζουν ομοφώνως να συγκροτηθεί Συντονιστική Επιτροπή των Συλλόγων, που θα επιλαμβάνεται όλων των γενικής φύσεως αθλητικών θεμάτων της περιοχής και τις αποφάσεις της θα τις υποβάλει στους αρμοδίους.

Η «Συντονιστική Επιτροπή» συνέχισε το έργο της και απετέλεσε το όργανο συνοχής των Αθλητικών Συλλόγων, ειλικρινούς συνεργασίας και αλληλεγγύης (σε σημείο μάλιστα που έπαψε η ανάγκη να τηρούνται «πρακτικά»), έτσι ώστε ωρίμασε η σκέψη ότι ήρθε η στιγμή υλοποίησης της «συγχώνευσης» που ήταν και ο τελικός στόχος.

Η αρχή έγινε όταν στις 20 Μαίου 1966 συναντήθηκαν οι εκπρόσωποι των συλλόγων «Έσπερος» (Χιουρέας), «Ηρακλής» (Δημητριάδης) και «Α.Ε. Καλλιθέας» (Δεδούσης) και απεφάσισαν οριστικά τη «συγχώνευση» των συλλόγων τους, υπογράφοντας πρακτικό.

Ο Δημ. Χιουρέας, έχοντας σίγουρη τη γνώμη του «Καλλιθαϊκού» (Ν. Σταυρόπουλος) επισκέφτηκε το Δήμαρχο Γιάννη Γάλλο και του έθεσε υπόψη τις εξελίξεις στο θέμα της «συγχώνευσης». Κατόπιν αυτού ο Δήμαρχος έκρινε σκόπιμο να καλέσει σε συνεδρίαση τους εκπροσώπους των Συλλόγων, για να αποφασίσουν τελικά για τη «συγχώνευση».

Στην πρόσκληση του Δημάρχου προσήλθαν τα παρακάτω σωματεία: «Έσπερος» (Χιουρέας), «Ηρακλής» (Κερκύρας), «Α.Ε. Καλλιθέας» (Μαρουδής), «Καλλιθαϊκός» (Ν. Σταυρόπουλος) και «Φοίνιξ» (Φουντουκάς).

Η συνεδρίαση αυτή μπορούμε να πούμε πως ήταν η «επίσημη» απόφαση της «συγχώνευσης» και τα μέλη της «Συντονιστικής» ανέλαβαν το νέο έργο (μαζί με τα Δ.Σ. που εκπροσωπούσαν) δηλαδή τις διεργασίες πάσης μορφής (διαπραγματεύσεις, γραφειοκρατικά θέματα κλπ.) για τη νομική ίδρυση του νέου συλλόγου, που πήρε το όνομα «Γ.Σ. ΚΑΛΛΙΘΕΑ», σύμφωνα με τους αρχικούς στόχους να είναι ομάδα που θα εκπροσωπεί ολόκληρη την πόλη της Καλλιθέας (τελικά ο «Φοίνιξ» απεσύρθη).

Η «συγχώνευση» των Αθλητικών Συλλόγων ήταν ένα επίτευγμα μεγάλης σημασίας, σταθμός στα αθλητικά και πολιτιστικά δρώμενα της πόλης. Αδελφωμένοι οι φίλαθλοι παρακολουθούσαν με ενθουσιασμό την αγωνιστική πορεία μιας νέας ομάδας ισχυρής, με δυναμικά στελέχη να πραγματοποιεί σειρά από νικηφόρες εμφανίσεις”.

“Σήμερον την 20ήν Μαίου 1966 και εις τα γραφεία της Δημαρχίας Καλλιθέας συνήλθον οι αντιπρόσωποι των αθλητικών συλλόγων Καλλιθέας Ηρακλέους, Α.Ε. Καλλιθεας και Εσπέρου κατόπιν εντολής των Διοικητικών Συμβουλίων τους και απεφάσισαν την συγχώνευσιν των Σωματείων των, βάσει σχεδίου το οποίον θα επεξεργαστούν αρμόδιαι επιτροπαί.

Οι αντιπρόσωποι

των σωματείων Ηρακλέους (Κερκύρας)Α.Ε.Κ. (Δεδούσης)

Εσπέρου (Χιουρέας)”

“Δήμαρχος Καλλιθέας

Προς τα Διοικητικά Συμβούλια των Αθλητικών Συλλόγων Έσπερος, Ηρακλής, Α.Ε.Κ., Καλλιθαϊκός, Άγιος Νικόλαος, Πυρσός

Την 16ην Ιουλίου 1966 και ώραν 8 μ.μ. θα λάβη χώραν σύσκεψις εις την Δημαρχίαν των εκπροσώπων πάντων των Αθλητικών Σωματείων της πόλεώς μας με θέμα “Συνένωσις των Αθλητικών Δυνάμεων της Καλλιθέας”.

Όθεν παρακαλούμεν όπως αποστείλητε δύο εκπροσώπους σας, με συγκεκριμένας απόψεις ή σχέδια επί του εν λόγω θέματος.

Μετά τιμής

Ι. Γάλλος”

“Σήμερον την 16ην Ιουνίου 1966 συνήλθον τα Διοικητικά Συμβούλια των Σωματείων “Εσπέρου”, “Ηρακλέους”, “Α.Ε. Καλλιθέας”, “Φοίνικος” και “Καλλιθαϊκού” υπό την προεδρίαν του Δημάρχου και απεφάσισαν τα εξής:

1. Πιστεύουν απολύτως εις το ότι ο μοναδικός τρόπος αναπτύξεως και προόδου του Αθλητισμού της Καλλιθέας είναι η συνένωσις των αθλητικών δυνάμεων των Σωματείων της.

2. Καθορίζουν ως ημέραν συναντήσεως των αντιπροσώπων των Σωματείων των την Παρασκευήν 24ην Ιουνίου 1966 δια την επεξεργασίαν των ανακυπτόντων εκ της συγχωνεύσεως θεμάτων.

3. Αι αποφάσεις της Επιτροπής αυτής θα λαμβάνονται κατά πλειοψηφίαν.

Για τα Σωματεία

“Έσπερος”

Δημ. Χιουρέας, “Ηρακλής”

Σπ. Κερκύρας,

“Α.Ε. Καλλιθέας”

Δημ. Μαρουδής, “Φοίνιξ”

Αχιλλέας Φουντουκάς, “Καλλιθαϊκός”

Νικ. Σταυρόπουλος”

Κυκλοφόρησε το Βιβλίο – Λεύκωμα “1943 – 2003: Π.Ο.Κ. ΕΣΠΕΡΟΣ 60 χρόνια ιστορίας».

Το βιβλίο αποτελείται από τρία μέρη:

Στο 1^ο μέρος παρέχεται αναλυτική περιγραφή της δραστηριότητας του ΕΣΠΕΡΟΥ από το 1943 μέχρι σήμερα στο ποδόσφαιρο (μέχρι τη συγχώνευση του 1966), το βόλλεϋ ανδρών, το βόλλεϋ γυναικών, το πιγκ πογκ, το χάντμπωλ, το μπάσκετ γυναικών (μέχρι τη συγχώνευση του 1995) και το μπάσκετ ανδρών. Παρέχονται επίσης στοιχεία σχετικά με την ίδρυση του ΕΣΠΕΡΟΥ, τους διεθνείς αθλητές του, τα τμήματα αρχαρίων, τους ανθρώπους που τον διοίκησαν σε μια διαδρομή 60 ετών, καθώς και το ιστορικό της κατασκευής των γηπέδων. Περιλαμβάνεται τέλος και συνοπτική ιστορία του αθλητισμού στην Καλλιθέα.

Στο 2^ο μέρος παρέχονται τα αποτελέσματα των αγώνων και οι τελικές βαθμολογίες όλων των πρωταθλημάτων στα οποία έλαβε μέρος ο ΕΣΠΕΡΟΣ από την ίδρυσή του μέχρι σήμερα στο ποδόσφαιρο, το βόλλεϋ και το μπάσκετ (ανδρών και γυναικών). Περιλαμβάνονται επίσης τα αποτελέσματα και οι βαθμολογίες των ομάδων, που αποτελούν ύστερα από τις συγχωνεύσεις τη φυσική συνέχεια του ΕΣΠΕΡΟΥ στο ποδόσφαιρο (Γ.Σ. ΚΑΛΛΙΘΕΑ) και στο μπάσκετ γυναικών (Α.Σ. ΕΣΠΕΡΙΔΕΣ).

Τέλος το 3^ο μέρος περιλαμβάνει φωτογραφίες των αθλητικών τμημάτων του ΕΣΠΕΡΟΥ την τρέχουσα αγωνιστική περίοδο σε όλα τα αθλήματα (μπάσκετ, βόλλεϋ, χάντμπωλ, πιγκ πογκ) και όλες τις κατηγορίες ηλικιών.

Το βιβλίο – λεύκωμα αποτελείται από 256 σελίδες, περιλαμβάνει 500 περίπου φωτογραφίες (οι περισσότερες έγχρωμες), καθώς και ευρετήριο 700 περίπου ονομάτων αθλητών και παραγόντων του ΕΣΠΕΡΟΥ.

Την επιμέλειά του είχε ο Πρόεδρος του ΕΣΠΕΡΟΥ Ιορδάνης Παραδεισόπουλος.

Αποσπάσματα από το βιβλίο – λεύκωμα του συλλόγου

"1943 – 2003: Π.Ο.Κ. ΕΣΠΕΡΟΣ: 60 ΧΡΟΝΙΑ ΙΣΤΟΡΙΑΣ"

256 σελίδες, 500 φωτογραφίες. Όλα τα αποτελέσματα των αγώνων και οι βαθμολογίες του ΕΣΠΕΡΟΥ, του Γ.Σ. ΚΑΛΛΙΘΕΑ και των ΕΣΠΕΡΙΔΩΝ στο ποδόσφαιρο, το βόλλεϋ ανδρών, το βόλλεϋ γυναικών, το μπάσκετ γυναικών και το μπάσκετ ανδρών.

«Είναι γνωστό σε όλη την Ελλάδα πως η Καλλιθέα είναι μια πόλη της εργατικότητας, της ακατάπαυστης προσπάθειας, της δημιουργικότητας και της ευγενούς άμιλλας. Αν αναζητήσουμε ποιες ανθρώπινες δραστηριότητες αναπτύσσουν στο άτομο αυτά τα χαρακτηριστικά, θα καταλήξουμε εύκολα στον Αθλητισμό. Αυτός είναι ο βασικός λόγος, για τον οποίο ο Δήμος Καλλιθέας στηρίζει και προωθεί τον Αθλητισμό στην πόλη μας. Θέλουμε μια κοινωνία δυναμική, δραστήρια και ανθρωποκεντρική. Ο αθλητισμός, εκτός από την προαγωγή της υγείας του αθλούμενου, προάγει και την κοινωνική συνοχή!

Όσοι ασχολούνται με τον Αθλητισμό γνωρίζουν πως η Καλλιθέα έχει αναδείξει μια ατέλειωτη σειρά γνωστών και καταξιωμένων αθλητών με Εθνικές, Παγκόσμιες, αλλά και Ολυμπιακές διακρίσεις. Χωρίς αμφιβολία, καθοριστικός φορέας για τα αθλητικά τεκταινόμενα στην Καλλιθέα είναι ο ΕΣΠΕΡΟΣ.

Φέτος, ο ΕΣΠΕΡΟΣ κλείνει 60 χρόνια προσφοράς και δημιουργίας. Από το ξεκίνημά του, τον Ιούνιο του 1943 και μέχρι σήμερα αποτελεί βασικό σημείο αναφοράς για ένα πλήθος από διαφορετικές δραστηριότητες, που καλύπτουν τις σύγχρονες ανάγκες μιας τοπικής κοινωνίας στο χώρο της άθλησης.

Ο Δήμος Καλλιθέας θα βρίσκεται πάντοτε στο πλευρό του ΕΣΠΕΡΟΥ και των άλλων σωματείων της πόλης, εξασφαλίζοντας τις προϋποθέσεις για την επιτέλεση του τόσο σημαντικού έργου τους.

Χαιρετίζουμε την έκδοση αυτού του βιβλίου και ευχόμαστε στον 60χρονο ΕΣΠΕΡΟ μακροημέρευση, επιτυχίες και συνεχή νεανική φρεσκάδα στο πολύτιμο κοινωνικό του έργο».

«Χαιρετίζω την έκδοση του λευκώματος με την ιστορία του ΕΣΠΕΡΟΥ, που συμπίπτει με τη συμπλήρωση 60 χρόνων ζωής και δράσης του συλλόγου. Μια διαδρομή που υπηρέτησε με συνέπεια τις αθλητικές αξίες της συμμετοχής, της ευγενούς άμιλλας και των τιμητικών διακρίσεων.

Συγχαίρω τα μέλη της διοίκησης για την πρωτοβουλία τους να παρουσιάσουν αυτό το λεύκωμα, μέσα από τις σελίδες του οποίου ξετυλίγεται η ιστορία του συλλόγου, που ιδρύθηκε σε χαλεπούς καιρούς, αλλά παρ’ όλες τις μακροχρόνιες αντιξοότητες εξακολουθεί να δίνει το παρόν και να βάζει τη δική του σφραγίδα στα αθλητικά δρώμενα της τοπικής κοινωνίας της Καλλιθέας.

Εύχομαι δύναμη και επιτυχίες στη συνέχεια της αδιάκοπης προσπάθειάς σας».

Ενάρετη Συσπείρωση Παίδων Ειλικρίνεια Ρεαλισμός Οράματα Συνύπαρξη

“Αυτά υπηρέτησαν οι προηγούμενες διοικήσεις και επεδίωξαν να υπερασπιστούν τα Διοικητικά Συμβούλια στο τελευταίο τέταρτο του 20^ου αιώνα που είχα ενεργό συμμετοχή.

Τον σύλλογό μας δεν τον προσπερνούσαν τα αθλητικά πράγματα της χώρας, τα οδηγούσε, γιατί ήταν ο Φάρος της Καλλιθεάτικης Νεολαίας και όχι μόνον.

Εύχομαι αυτή η πορεία των 60 χρόνων να συνεχιστεί, συγκεντρώνοντας ακόμα περισσότερα παιδιά και γονείς στους αθλητικούς χώρους. Και τα δικά μου παιδιά με έφεραν στον σύλλογο: ο Κωνσταντίνος, η Μαρία, ο Νίκος, και νοιώθω πολύ περήφανος γι’ αυτό».

«Η ιδέα του εορτασμού των 60 χρόνων του Π.Ο.Κ. ΕΣΠΕΡΟΣ σε συνδυασμό με την έκδοση ενός τέτοιου ιστορικού λευκώματος αποδεικνύει και εμπράκτως τον σεβασμό που αισθάνονται τα σημερινά μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου απέναντι στην πολύχρονη προσφορά όλων εκείνων, που βοήθησαν να γραφεί η ιστορική πορεία του συλλόγου.

Παράλληλα η έκδοση αυτή προσφέρει σε όλους εμάς, που ασχολούμαστε σήμερα με τον αθλητισμό, μια πρωτόγνωρη εμπειρία, καθώς μας φέρνει σε αμεσότητα, τόσο με την ιστορία όσο και με όλες εκείνες τις στιγμές των σημαντικών επιτυχιών του ΕΣΠΕΡΟΥ.

Με την ευχή όπως η πορεία που θα συνεχίσει να διαγράφει ο Π.Ο.Κ. ΕΣΠΕΡΟΣ παραμείνει το ίδιο σημαντική, όπως και η εξηντάχρονη ιστορική του διαδρομή, χαιρετίζω με ιδιαίτερη χαρά και τιμή την έκδοση του ιστορικού αυτού ντοκουμέντου».

«Ο ΕΣΠΕΡΟΣ είναι κυψέλη αθλητισμού για την πόλη της Καλλιθέας. Μέχρι το 1966 οι ποδοσφαιρικές δυνάμεις ήσαν διάσπαρτες. Ο ΕΣΠΕΡΟΣ από το 1943 μέχρι το 1966 διατηρούσε πολύ καλό τμήμα ποδοσφαίρου, με μεγάλες διακρίσεις. Μετά τη συγχώνευση επικέντρωσε το ενδιαφέρον στα τμήματα μπάσκετ και βόλλεϋ. Σήμερα δεκάδες παιδιών αξιοποιούν τον χρόνο τους στα τοπικά πρωταθλήματα.

Η προσφορά του ΕΣΠΕΡΟΥ στην κοινωνία της Καλλιθέας είναι ανυπολόγιστη. Εκατοντάδες παιδιά επί σειρά ετών βρήκαν διέξοδο στον Αθλητισμό μέσω του ιστορικού συλλόγου, αξιοποιώντας τις δυνατότητές τους. Έμαθαν να συνεργάζονται, να θέτουν στόχους και να τους υλοποιούν. Να απέχουν από νοσηρά κοινωνικά φαινόμενα, που καταρρακώνουν την ανθρώπινη αξιοπρέπεια.

Οι νέοι της Καλλιθέας δεν αναζητούν αλλού ευκαιρίες για άθληση. Παραμένουν στην πόλη τους και η αθρόα συμμετοχή τους στα αθλητικά τμήματα του ΕΣΠΕΡΟΥ αναγκάζει τους τοπικούς άρχοντες να δραστηριοποιηθούν, για την ανέγερση και συντήρηση αθλητικών εγκαταστάσεων, παράγοντας τον αθλητισμό στην Καλλιθέα. Αυτό εξάλλου δείχνουν και οι διακρίσεις των τοπικών ομάδων σε τοπικό αλλά και πανελλήνιο επίπεδο, που γεμίζουν υπερηφάνεια όλους τους Καλλιθεάτες».

«Εξήντα χρόνια ΕΣΠΕΡΟΣ, ο αρχαιότερος και ενδοξότερος σύλλογος της πόλης μας. Στο ποδόσφαιρο πρώτος πέρασε το κατώφλι της Α’ Εθνικής, τότε Α’ κατηγορίας Αθηνών. Στο μπάσκετ πρώτος σύλλογος του Δήμου μας που πάτησε τα σαλόνια της Α’ Εθνικής κατηγορίας. Το κοινωνικό του πρόσωπό τεράστιο. Χιλιάδες παιδιά ανδρώθηκαν στην αγκαλιά του.

Να θυμηθώ τους Προέδρους που άφησαν εποχή, κυρίως με το ήθος τους: Αντωνιάδης Λάζαρος, Χιουρέας Τάκης, Κοντούζογλου Τάκης, Αντωνιάδης Στράτος, Τρίτας Ανδρέας. Θέλω να πιστεύω, ότι στη μικρή αθλητική προσφορά μου στον τόπο μας έχω ακολουθήσει τα βήματά τους.

Είμαι βέβαιος, ότι η παρακαταθήκη που άφησαν αυτοί οι παράγοντες θα δώσει το κουράγιο στους νέους, να οδηγήσουν τον ΕΣΠΕΡΟ στη θέση που του ανήκει. Να τα χιλιάσετε».

«Μια συντροφιά γειτόνων και φίλων της συνοικίας Χαροκόπου, με μεράκι και αγάπη για τον Αθλητισμό και τον Πολιτισμό, ίδρυσαν τον Π.Ο.Κ. ΕΣΠΕΡΟΣ σαν μια διέξοδο συνοχής και συσπείρωσης, μέσα στις τραγικές κατοχικές συνθήκες του 1943.

Ο ΕΣΠΕΡΟΣ γρήγορα αναπτύχθηκε με υψηλούς στόχους δραστηριότητας, τόσο στον αθλητικό τομέα, όσο και στα πολιτιστικά δρώμενα της τοπικής κοινωνίας και όχι μόνο. Έτσι η έκδοση αυτού του λευκώματος από τον ΕΣΠΕΡΟ μας δίνει μέσα από τις σελίδες του την 60χρονη αγωνιστική πορεία του συλλόγου μέσα στα γήπεδα, σαν ένα ζωντανό ντοκιμαντέρ, με εικόνες και λεπτομερειακές αναφορές σε αγώνες και αθλητές που έλαβαν μέρος.

Το «Λεύκωμα» είναι ένα βιβλίο που ενδιαφέρει όχι μόνο κάθε «Εσπεριώτη» και φίλαθλο, αλλά και κάθε Καλλιθεάτη που αγαπάει τον τόπο του».

«Το 1969, στο τελικό αγώνα μπάσκετ παμπαίδων Σπόρτιγκ –ΕΣΠΕΡΟΣ, γνώρισα τον αείμνηστο Τάκη Κοντούζογλου, πρόεδρο του συλλόγου, από τον οποίο πείσθηκα να συμμετάσχω στο Διοικητικό Συμβούλιο, του οποίου υπήρξα μέλος συνεχώς μέχρι τον Ιούνιο του 2000 σε διάφορες θέσεις, με εξαίρεση τη διετία 1990 – 92, όντας αρχικά ο μικρότερος σε ηλικία και γνώσεις και τελευταία ο μεγαλύτερος. 31 χρόνια από τα 60 του ΕΣΠΕΡΟΥ στην υπηρεσία του συλλόγου, συνεργάστηκα με παράγοντες, προπονητές και αθλητές για το καλό του ερασιτεχνικού αθλητισμού και του ΕΣΠΕΡΟΥ, με διάθεση, ενδιαφέρον και ανιδιοτέλεια. Οι ωραίες αυτές εποχές πέρασαν. Ο ερασιτεχνικός αθλητισμός άλλαξε.

Εύχομαι στους σημερινούς διοικούντες τον ΕΣΠΕΡΟ, που βρίσκονται στην κατάλληλη ηλικία και διαθέτουν γνώσεις επιστημονικές και θεωρητικές, χωρίς να τους λείπει και η εμπειρία, να φροντίσουν με επικεφαλής τον πρόεδρο για τη σταδιακή επάνοδο του συλλόγου ψηλά, όπως ταιριάζει με το λαμπρό παρελθόν του.

Στην προσπάθεια αυτή μπορούν να βοηθήσουν πολύ οι γονείς-κηδεμόνες των αθλητών, κυρίως των τμημάτων αρχαρίων. Το πιστεύω και το εύχομαι ολόψυχα εκ βάθους καρδίας».

«Συμπληρώθηκαν εξήντα χρόνια από την ίδρυση του ΕΣΠΕΡΟΥ. Όλοι εμείς που πρωτογνωρίσαμε τη χαρά της άθλησης και της συμμετοχής στην ομαδική προσπάθεια μέσα από τα τμήματα υποδομής του, νιώθουμε ευγνωμοσύνη για τον τρόπο με τον οποίο ο ΕΣΠΕΡΟΣ υπηρέτησε τις νεανικές μας ανάγκες και επιθυμίες. Έχουμε πάντοτε τον ΕΣΠΕΡΟ στην καρδιά μας, ακόμη και στις περιόδους που βρεθήκαμε μακριά, για σπουδές ή δουλειά.

Η διοίκηση του Π.Ο.Κ. ΕΣΠΕΡΟΣ καταβάλλει σοβαρές προσπάθειες για το άπλωμα των δραστηριοτήτων του συλλόγου τόσο σε πλάτος, με την καλλιέργεια πολλών αθλημάτων, όσο και σε βάθος, με προσοχή σε όλα τα τμήματα και ομάδες ηλικιών, από τα φυτώρια του συλλόγου μέχρι τις πρώτες ομάδες, που συμμετέχουν και πρωταγωνιστούν στα πρωταθλήματα εθνικών κατηγοριών. Μοναδικός τρόπος ώστε να καταστεί εφικτή αυτή η πρωταγωνιστική δραστηριότητα είναι η αποκεντρωμένη λειτουργία και η εξασφάλιση της οικονομικής βιωσιμότητας καθενός από τα αθλητικά τμήματα.

Με την ιδιότητα του Αντιπροέδρου του Π.Ο.Κ. ΕΣΠΕΡΟΣ και Προέδρου της Επιτροπής Μπάσκετ διαβεβαιώνω, ότι καταβάλουμε κάθε δυνατή προσπάθεια, ώστε να εξασφαλίζεται μακροχρονίως η πρόοδος του αγαπημένου μας συλλόγου. Χαιρετίζω την έκδοση του βιβλίου αυτού, που φωτίζει τις λεπτομέρειες μιας εξηντάχρονης ιστορίας και μας παρέχει τη δυνατότητα να διδασκόμαστε από τις επιτυχίες αλλά και τα λάθη του παρελθόντος».

«Λίγοι αθλητικοί σύλλογοι στην Ελλάδα μπορούν να επιδείξουν διαρκή δραστηριότητα αντίστοιχη με αυτήν του Π.Ο.Κ.ΕΣΠΕΡΟΣ. Σε μια διαδρομή έξι δεκαετιών ο σύλλογος συμμετέχει ανελλιπώς στα πρωταθλήματα μπάσκετ και βόλλεϋ ανδρών. Ο ΕΣΠΕΡΟΣ σταδιοδρόμησε επίσης με επιτυχία στο ποδόσφαιρο και το μπάσκετ γυναικών, μέχρι τη στιγμή της συνένωσης των δυνάμεών του με άλλες τοπικές δυνάμεις της Καλλιθέας, για την ίδρυση νέων συλλόγων, που σήμερα πρωταγωνιστούν.

Η τρέχουσα περίοδος είναι σημαντική για τον ΕΣΠΕΡΟ. Οι ομάδες όλων των αθλητικών του τμημάτων αγωνίζονται σε πρωταθλήματα εθνικών κατηγοριών. Η επιθυμία για γρήγορη επάνοδο της ομάδας μπάσκετ στις κορυφαίες κατηγορίες, ύστερα από την προσωρινή και δικαιολογημένη από τα γεγονότα που μεσολάβησαν σχετική παρακμή της, δεν μας αποπροσανατολίζει από τον κύριο στόχο μας, που είναι η ισόρροπη ανάπτυξη των αθλητικών τμημάτων, με έμφαση στην καλλιέργεια των τμημάτων υποδομής και στην παροχή δυνατοτήτων άθλησης στη νεολαία της Καλλιθέας. Η προσπάθεια αυτή όχι μόνο δεν βρίσκεται σε αντίθεση με την επιδίωξη πρωταθλητισμού, αλλά αποτελεί προϋπόθεσή της. Οι καλύτερες σελίδες της ιστορίας του ΕΣΠΕΡΟΥ, σε καθένα από τα αθλήματα που καλλιέργησε ή καλλιεργεί, γράφηκαν από αθλητές προερχόμενους από τα σπλάχνα του συλλόγου.

Από τη θέση του Αντιπροέδρου του Π.Ο.Κ. ΕΣΠΕΡΟΣ και Προέδρου της Επιτροπής Βόλλεϋ χαιρετίζω την έκδοση αυτού του βιβλίου, στις σελίδες του οποίου αποτυπώθηκαν με στοργή και αγάπη οι προσπάθειες των αθλητών, προπονητών, φίλων και διοικούντων, επί εξήντα συνεχή χρόνια».

Απόσπασμα από το βιβλίο “ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΚΑΙ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ: ΠΑΝΑΘΛΗΤΙΚΟΣ ΟΜΙΛΟΣ ΚΑΛΛΙΘΕΑΣ ΕΣΠΕΡΟΣ” του κ. Δημ. Χιουρέα, μέλους του συλλόγου από το 1953 και μέλους των διοικήσεων του ΕΣΠΕΡΟΥ τις δεκαετίες του 1950, 1960 και 1970.

ΠΑΝΑΘΛΗΤΙΚΟΣ ΟΜΙΛΟΣ ΚΑΛΛΙΘΕΑΣ «ΕΣΠΕΡΟΣ»

Ίδρυση του «ΕΣΠΕΡΟΥ»

Η οδός Χαροκόπου από την οδό Δημοσθένους μέχρι τη Χαροκόπειο Σχολή, αποτελούσε το κέντρο του αστικού τμήματος της συνοικίας Χαροκόπου. Ήταν ο χώρος όπου «σεργιάνιζαν» οι νέοι και οι νέες («νυφοπάζαρο») και υπήρχαν αρκετά καταστήματα. Ήταν μια γειτονιά μικρομεσαίων αστών, με αναπτυγμένες φιλικές συντροφιές και με ψυχολογία εντίμων νυκοκυραίων, που διατηρούσαν τον κοινωνικό ιστό.

Το 1943 ήταν μια δύσκολη περίοδος της Κατοχής, γιατί οι κατακτητές εφάρμοζαν ολοένα και πιο σκληρά μέτρα κατατρομοκράτησης του λαού, που αντιδρούσε όμως με αυξημένο το αίσθημα της ανυπακοής και της αντίστασης.

Μια συντροφιά γειτόνων και φίλων που την αποτελούσαν οι Σπύρος Κοσμίδης ζαχαροπλάστης (κοντά στη συμβολή Χαροκόπου και Θησέως), αδελφοί Δημήτρης και Πολυζώης Καρετζόπουλος που διατηρούσαν κατάστημα τροφίμων (απέναντι απ’ το ζαχαροπλαστείο Σπ. Κοσμίδη), Λάζαρος Αντωνιάδης ηλεκτρολόγος τεχνικός επιχειρηματίας (κατοικούσε στη γειτονιά) και Αγάπιος Τιγλίογλου υπάλληλος του γειτονικού εργοστασίου «Ελβιέλα», είχαν το «στέκι» τους στο ζαχαροπλαστείο του Κοσμίδη.

Εκεί οι συζητήσεις ήσαν ελεύθερες, γιατί μεταξύ τους είχε αναπτυχθεί θερμό κλίμα φιλίας και εμπιστοσύνης, έτσι ώστε εκτός από τα καθημερινά θέματα που συζητούσαν ρουτίνας, οι συζητήσεις «διολίσθαιναν» και στην κατάσταση που διαμόρφωναν οι κατακτητές.

Το κλίμα αυτό ξεπερνούσε τη φοβία των κατακτητών, άνοιγε περιθώρια που ζητούσαν να βρουν κάποια ενεργό αντίδραση σαν διέξοδο, ήταν ένας προβληματισμός. Βέβαια ανάμεσα στα συζητούμενα θέματα ήσαν και τα αθλητικά γιατί όλοι τους ήσαν φίλαθλοι. Σημειώνω ότι τις σκέψεις αυτές τις διεπίστωσα από προσωπικές συζητήσεις που είχα με τους ιδρυτές και άλλους από τον περίγυρο χώρο του Συλλόγου εκείνης της εποχής, μερικοί από τους οποίους είχαν ήδη ενταχθεί στην Εθνική Αντίσταση.

Ο προβληματισμός αυτός βρήκε διέξοδο από ένα γεγονός που έγινε και η αιτία της ίδρυσης του «Εσπέρου» (κατά τη διήγηση του Λουκά Καρετζόπουλου που ήταν και ο πρώτος τερματοφύλακας του «Εσπέρου»). Στις Τζιτζιφιές υπήρχε ένας συνοικιακός σύλλογος ονομαζόμενος «Αιολικός», ο οποίος παρείχε κατά στοιχειώδη τρόπο τις δυνατότητες να παίζουν μπάλα τα παιδιά της γειτονιάς τους, αφού μάλιστα υπήρχε και σχετικά «αλάνα».

Εκεί κατέφευγαν και τα παιδιά από του Χαροκόπου για να παίξουν μπάλα, αφού στην περιοχή τους δεν υπήρχαν τέτοιες προϋποθέσεις. Όμως, η ταλαιπωρία ήταν μεγάλη όχι μόνο λόγω της απόστασης, αλλά ακόμη και από το ότι ο «Αιολικός» δεν τους επέτρεπε πάντοτε να παίξουν.

Μια μέρα, ο Λουκάς με την παρέα του, που αναγκάστηκαν να γυρίσουν «άπρακτοι» από τις Τζιτζιφιές αφού δεν τους άφησαν να παίξουν, κάθησαν στο πεζοδρόμιο του ζαχαροπλαστείου του Κοσμίδη και εκεί «έκλαιγαν τη μοίρα τους». Ο Κοσμίδης είδε τα γειτονόπουλα στο «χάλι» τους, τα πλησίασε και άκουσε τα «μαύρα» παράπονά τους.

Έτσι μέσα στην καθημερινή «θεματολογία» συζητήσεων της συντροφιάς μπήκε και το παράπονο των παιδιών της γειτονιάς και τότε ξεπήδησε η ιδέα «δε φτιάχνουμε κι εμείς ένα σύλλογο για τα παιδιά της γειτονιάς μας;» (όλα τα σχετικά με την ίδρυση είναι μαρτυρίες του εκ των ιδρυτών του συλλόγου Σπ. Κοσμίδη σε επικοινωνία μαζί του).

Ήταν το ερέθισμα – διέξοδος στην προβληματική τους να ιδρύσουν ένα αθλητικό σύλλογο, ο οποίος θα εκάλυπτε τις αθλητικές ανάγκες των παιδιών του Χαροκόπου. Σύγχρονα εκεί θα μπορούσαν να μαζεύονται όχι μόνο οι νέοι, αλλά ακόμη οι γονείς και οι φίλαθλοι, για να ασχολούνται σε μια προσπάθεια ευρύτερης κοινωνικής επικοινωνίας, έτσι ώστε θα ήταν δυνατή η διατήρηση υψηλού πατριωτικού φρονήματος και συνοχής του γύρω κοινωνικού ιστού.

Εδώ θα πρέπει να σημειώσομε ότι στα πλαίσια αυτά, και μεταγενέστερα, έγινε δυνατή η συνύπαρξη στο Σύλλογο διαφόρων αντιστασιακών απόψεων και τελικά ο Σύλλογος λειτούργησε αδιατάραχα με πλήρη αλληλοσεβασμό των μελών του, μέσα και στις πιο δύσκολες διχαστικές περιόδου του τόπου μας.

Οι συζητήσεις συνεχίστηκαν για τα θέματα που θα έπρεπε να περιέχει το καταστατικό σύμφωνα με τις απόψεις τους που ήταν σαφείς ως προς τους σκοπούς του Συλλόγου. Δηλαδή από τη μια μεριά αθλητικές δραστηριότητες και από την άλλη μορφωτικές – πολιτιστικές.

Η ονομασία του συλλόγου έγινε ένα βραδάκι, όταν η συντροφιά καθόταν σε ένα τραπεζάκι στο πεζοδρόμιο του ζαχαροπλαστείου Κοσμίδη και κατά τη συζήτηση προέκυψε η ονομασία του Συλλόγου. Τότε, ο Πολυζώης Καρετζόπουλος αιφνιδίασε όλους, σηκώθηκε όρθιος και δείχνοντας στον ουρανό ένα αστέρι είπε «θα τον ονομάσουμε Έσπερο» και η συντροφιά δέχτηκε την πρόταση και καταγράφηκε η ονομασία.

Όταν οι συζητήσεις κάλυψαν όλες τις απόψεις και κατέληξαν σε συγκεκριμένες προτάσεις, έδωσαν τα κείμενα στον Λάζαρο Αντωνιάδη να αναλάβει τις παραπέρα ενέργειες σύνταξης του καταστατικού. Η συντροφιά, αφού προστέθηκαν σ’ αυτήν και οι Αλεξ. Κούρος και Βασ. Μιχαηλίδης, συνεδρίασε στις 15 Ιουνίου 1943 στο σπίτι του Σ. Κοσμίδη (Αμαζόνων 34) και εκεί υπογράφηκε η ίδρυση του Συλλόγου και συγκροτήθηκε προσωρινό Διοικητικό Συμβούλιο που απετελείτο από τους: Καρετζόπουλο Δημ. Πρόεδρο, Αντωνιάδη Λάζαρο Αντιπρόεδρο, Κοσμίδη Σπύρο Γεν. Γραμματέα, Τιγλίογλου Αγάπιο Γεν. Αρχηγό και Έφορο, Αλεξ. Κούρο Ταμία και μέλη Καρετζόπουλο Πολυζώη και Μιχαηλίδη Βασ.

Τα παραπάνω μέλη ανέλαβαν την υποχρέωση ο καθένας από το περιβάλλον του να εγγράψει νέα μέλη και όταν ο αριθμός των μελών έφθασε περίπου τους 100, έγινε Γεν. Συνέλευση στις 20 Ιουλίου 1943 και ψηφίστηκε το καταστατικό (άρθρο 30ό του καταστατικού).

Κατόπιν αυτού, ο Λάζαρος Αντωνιάδης ανέλαβε να διεκπεραιώσει όλες τις απαιτούμενες διαδικασίες για την έγκριση του καταστατικού, πράγμα που έγινε με την υπ’ αρ. 5743/1943 απόφαση του Πρωτοδικείου Αθηνών.

Δημ. Καρεtζόπουλος.

Από τους ιδρυτές του “ΕΣΠΕΡΟΥ” και πρώτος Πρόεδρος

Σπύρος Κοσμίδης.

Από τους ιδρυτές του “ΕΣΠΕΡΟΥ” και πρώτος Γεν. Γραμματέας

Λάζαρος Αντωνιάδης.

Από τους ιδρυτές του “ΕΣΠΕΡΟΥ” και Αντιπρόεδρος του πρώτου Διοικητικού Συμβουλίου του Συλλόγου

Αριστερά: Πολυζώης Καρετζόπουλος. Μέλος του πρώτου Δ.Σ. του “ΕΣΠΕΡΟΥ” και “νονός”.

Μέσο: Λουκάς, αδελφός του πρώτου και τερματοφύλακας του “ΕΣΠΕΡΟΥ”.

Δεξιά: Δημήτρης, αδελφός του, πρώτος Πρόεδρος του “ΕΣΠΕΡΟΥ” και ο εκ των ιδρυτών του

Κυκλοφόρησε το βιβλίο “ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΚΑΙ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ: ΠΑΝΑΘΛΗΤΙΚΟΣ ΟΜΙΛΟΣ ΚΑΛΛΙΘΕΑΣ ΕΣΠΕΡΟΣ” του κ. Δημ. Χιουρέα, μέλους του συλλόγου από το 1953 και μέλους των διοικήσεών του τις δεκαετίες του 1950, 1960 και 1970. Το βιβλίο αποτελείται από τις εξής ενότητες:

Πρόλογος

Κοινωνικές συνθήκες και αθλητισμός

Τοπική κοινωνία και αθλητισμός

Ίδρυση του ΕΣΠΕΡΟΥ

Αθλητική αγωνιστική πορεία του ΕΣΠΕΡΟΥ

Πολιτιστικές δραστηριότητες του ΕΣΠΕΡΟΥ

Ο ΕΣΠΕΡΟΣ εμπνευστής και πρωτεργάτης της συγχώνευσης και της ίδρυσης του Γ.Σ. ΚΑΛΛΙΘΕΑ

Άλλες ενωτικές προσπάθειες

Επίλογος

Ιστορικό Αρχείο ΕΣΠΕΡΟΥ.

Το βιβλίο αποτελείται από 172 σελίδες. Έμφαση δίδεται όχι τόσο σε καθαυτή την αγωνιστική δραστηριότητα του συλλόγου (η οποία αναπτύσσεται λεπτομερώς στο βιβλίο – λεύκωμα του ΕΣΠΕΡΟΥ, ταυτόχρονα με το οποίο το βιβλίο του κ. Χιουρέα κυκλοφόρησε και διανέμεται), αλλά σε ιστορικά στοιχεία της ανάπτυξης της πόλης της Καλλιθέας, της ίδρυσης τουΕΣΠΕΡΟΥ, του ιστορικού της συγχώνευσης των ομάδων και της ίδρυσης του Γ.Σ. ΚΑΛΛΙΘΕΑ και του ιστορικού της καταγραφής του αρχείου του συλλόγου από ομάδα επιστημόνων του Παντείου Πανεπιστημίου.

Τα θέματα αυτά ο συγγραφέας γνωρίζει καλά, είτε έχοντας πρωταγωνιστήσει, είτε έχοντας καταγράψει τις απόψεις των πρωταγωνιστών, που δεν βρίσκονται πια στη ζωή.