|
[προηγούμενη]
|
|
|
| ΟΛΥΜΠΙΑΚΗ ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ ΚΑΙ ΑΓΩΝΕΣ (2000-2004) |
|
| Θεωρητικώς ο φάκελος της επιτυχούς υποψηφιότητας της Αθήνας για τους Ολυμπιακούς του 2004 υιοθετούσε για την παραλία της Καλλιθέας και τον Ιππόδρομο τις προτάσεις της υποψηφιότητας του 1996, την επιμέλεια των οποίων είχε ο πολεοδόμος Κανδύλης και οι οποίες έδιναν ελπίδες για μια ήπια και ανθρωποκεντρική ανάπλαση του παραλιακού μετώπου. |
 Η αρχική πρόταση του φακέλου υποψηφιότητας (1997) για την ανάπλαση της παραλίας της Καλλιθέας: ΚΑΝΕΝΑ μόνιμο κτίσμα |
| Καμιά μόνιμη κατασκευή δεν προβλεπόταν στην Καλλιθεάτικη παραλία (πάνω δεξιά). Όλες οι αθλητικές εγκαταστάσεις (εκτός του ήδη κατασκευασμένου Σ.Ε.Φ.) ήσαν προσωρινές και τοποθετούνταν στον χώρο του Ιπποδρόμου (δεξιά). Μετά το τέλος των αγώνων θα αποξηλώνονταν και θα ολοκληρωνόταν η διαμόρφωση του χώρου αναψυχής, του οποίου τις δύο πλευρές, παραλιακή ζώνη και Ιππόδρομο, θα συνέδεε η Εσπλανάδα, μια φυτεμένη πεζογέφυρα πλάτους 50 μέτρων πάνω από τις λεωφόρους (παλαιά και νέα Ποσειδώνος). |
 Η αρχική πρόταση του φακέλου υποψηφιότητας (1997): Λυόμενα και προσωρινά κλειστά γήπεδα στον Ιππόδρομο. |
| Κάποιοι όμως δεν συμφωνούσαν με τις προσωρινές και λυόμενες Ολυμπιακές εγκαταστάσεις στον χώρο του Ιπποδρόμου. Τις μετέτρεψαν λοιπόν από προσωρινές σε μόνιμες και τις χωροθέτησαν εκτός Ιπποδρόμου, αλλά όχι μακριά: πάνω στην ακτή της Καλλιθέας και του Π. Φαλήρου (ταεκ βο ντο, μπητς βόλλεϋ). Είναι ενδιαφέρον να διαβάσει κανείς πώς περιγράφεται το γεγονός σε επίσημη έκδοση του Δήμου Καλλιθέας, ιδιαίτερα όταν γνωρίζει όσα ακολούθησαν: |
 Ταεκ-Βον-Ντο |
| “Ο δήμος και οι κάτοικοι, ωστόσο, χρειάστηκε να εντείνουν την προσοχή τους, ώστε να αποτραπεί η αρχικώς σχεδιαζόμενη κατασκευή λυομένων αθλητικών εγκαταστάσεων στον χώρο του τέως Ιπποδρόμου, η οποία ήταν δυνατόν να επιβαρύνει την εξέλιξη της πόλης. Ο χώρος παρέμεινε τελικώς ελεύθερος από κτηριακές εγκαταστάσεις και, στην περίοδο των Αγώνων, χρησιμοποιήθηκε μόνο για τη στάθμευση οχημάτων που εξυπηρέτησε τις ανάγκες των γηπέδων μπιτς βόλεϊ και τάε κβο ντο, στην παραλία των Τζιτζιφιών”. |
 Μπητς Βόλλεϋ |
| ΜΕΤΑΟΛΥΜΠΙΑΚΗ ΚΑΛΛΙΘΕΑ: ΤΟ ΖΗΤΗΜΑ ΙΠΠΟΔΡΟΜΟΥ-ΠΑΡΑΛΙΑΣ |
|
| Το “χτίσιμο” της Καλλιθεάτικης παραλίας |
|
| Το καλοκαίρι του 2004 έπεσαν τα πετάσματα των εργοταξίων πίσω από τη νέα παραλιακή και αποκαλύφθηκε η πραγματικότητα: Η Καλλιθεάτικη ακτή από τις εκβολές του Ιλισού μέχρι το νέο κλειστό Γυμναστήριο Τάεκ Βον Ντο στην απόληξη της λεωφόρου Συγγρού, είχε τσιμεντοστρωθεί. Σε μήκος ενός τουλάχιστον χιλιομέτρου η θάλασσα δεν έγλυφε άμμο, ούτε καν χώμα. Ακουμπούσε σε τσιμεντένιες αποβάθρες, σαν αυτές του Κεντρικού Λιμένα Πειραιά. Μια τρίτη λεωφόρος, παράλληλη προς την τέως παραλιακή Λεωφόρο Ποσειδώνος και προς τον υπερυψωμένο «χουντικό» αυτοκινητόδρομο εξασφάλιζε την «απρόσκοπτη» διακίνηση των Ολυμπιακών VIPs μεταξύ ΣΕΦ και Τάεκ Βον Ντο. |
 Παραλία Καλλιθέας |
| Σε ολόκληρο το μήκος της Καλλιθεάτικης παραλίας, από το νέο κλειστό του Τάεκ Βον Ντο μέχρι το Ολυμπιακό γήπεδο beach volley, παράλληλα με τους τρεις αυτοκινητοδρόμους, κατασκευάστηκε συνεχές γραμμικό κτίσμα. Ο σκοπός που θα εξυπηρετούσαν οι στεγασμένοι χώροι του “Γραμμικού κτιρίου για τη φιλοξενία πολιτιστικών και αθλητικών εκδηλώσεων”, όπως ήταν η επίσημη ονομασία του, παρέμενε μέχρι το τέλος των Ολυμπιακών επιμελώς ασαφής. Γράφηκε αργότερα, ότι θα “φιλοξενηθούν” εκεί καφέ, εστιατόρια, γραφεία συλλόγων και καταστήματα. |
 Παραλία Καλλιθέας |
| Από την πρόταση Κανδύλη τελικά υιοθετήθηκε μόνο η μοναδική προταθείσα κατασκευή από σκυρόδεμα: η Εσπλανάδα. Η πλατιά πεζογέφυρα θα ενοποιούσε κατά Κανδύλη δυό χώρους αναψυχής: το πάρκο στη θέση του Ιπποδρόμου και την αναπλασμένη παραλία του Κεντρικού Φαλήρου. Παρέμενε πλέον άγνωστη η χρησιμότητά της. |
 ΣΕΦ |
| Ο Ιππόδρομος που γλύτωσε την Ολυμπιακή “αξιοποίηση” |
|
| 235 στρέμματα Καλλιθεάτικης γής στο νοτιανατολικό άκρο της πόλης, γωνία Συγγρού και Ποσειδώνος, κατελάμβανε από τη δεκαετία του 1920 ο Ιππόδρομος, η μοναδική πίστα αγώνων με άλογα στην Ελλάδα. Γενιές Καλλιθεατών κυρίως δοκίμασαν την τύχη τους, ψάχνοντας για το «σίγουρο» που συνήθως δεν ερχόταν. Άλλες τόσες γενιές έφαγαν από εκεί ψωμί, εργαζόμενοι στα ταμεία, στα κυλικεία, στους σταύλους ή ως αναβάτες και προπονητές. |
 Ιππόδρομος |
| Όλοι οι εν ζωή Καλλιθεάτες είχαν ακούσει ή διαβάσει πολλές φορές τις προτάσεις των Δημοτικών αρχόντων και τις υποσχέσεις της Πολιτείας περί απομάκρυνσης του Ιπποδρόμου και απόδοσης της έκτασης στους κατοίκους της πόλης. Εν όψει των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004 ο Ιππόδρομος έφυγε επιτέλους από την Καλλιθέα και μεταστεγάστηκε σε νέες εγκαταστάσεις στο Μαρκόπουλο. Έφυγε όμως τόσο αθόρυβα, όπως και οι αμερικάνικες βάσεις του Ελληνικού και της Νέας Μάκρης κι αυτό έβαζε σε σκέψεις. Ο μαντρότοιχος απομακρύνθηκε και κατεδαφίστηκαν όλες οι κατασκευές, με εξαίρεση την ιστορική κεντρική εξέδρα. |
 Ιππόδρομος |
| Οι αλλεπάλληλες «προσαρμογές» του φακέλου Αθήνα 2004, που τσιμεντοποίησαν την Καλλιθεάτικη παραλία, άφηναν προς το παρόν αλώβητο τον χώρο του Ιπποδρόμου. Η επίπεδη χωμάτινη έκταση έμενε εκεί και περίμενε. Περίμενε ποιούς; Τα πιτσιρίκια της Καλλιθέας και των γειτονικών περιοχών, που θ’ “αλώνιζαν” στα πολυάριθμα ανοιχτά γήπεδα ποδοσφαίρου, μπάσκετ, βόλλεϋ, τέννις κλπ.; Τους παρκαδόρους του “Συνεδριακού Κέντρου” και των παρακειμένων καφέ, εστιατορίων και ποικιλοπωλείων; Τους “επενδυτές” που γυάλιζε το μάτι τους βλέποντας 200 στρέμματα “κελεπούρι”, γωνία Συγγρού και Ποσειδώνος, τρία χιλιόμετρα από το Σύνταγμα κι άλλα τρία από το Πασαλιμάνι; |
 Ιππόδρομος |
| Το μετα-Ολυμπιακό εμπορικό σχέδιο |
|
| Η εικόνα δεξιά παρουσιάζει την μετα-Ολυμπιακή πρόταση “αξιοποίησης” της παραλίας της Καλλιθέας:
Ιδιωτική μαρίνα, “Συνεδριακό” κέντρο (στο κλειστό του Τάεκ Βον Ντο), καφέ, εστιατόρια και καταστήματα (στο “γραμμικό κτίριο” μπροστά στην ιδιωτική μαρίνα), εσπλανάδα, που συνδέει τον Ιππόδρομο με την τέως παραλία και συναυλιακός χώρος στη θέση του μπητς βόλλεϋ (αριστερά, δεν φαίνεται στην εικόνα). |
 Παραλία Καλλιθέας |
| Η μαύρη λεζάντα πάνω στον Ιππόδρομο γράφει: “ΧΩΡΟΣ ΠΡΟΣ ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ”. Οι εφημερίδες έγραψαν: “Το μετα-ολυμπιακό μέλλον του χώρου του Ιπποδρόμου δεν έχει καθοριστεί. Το ακίνητο ανήκει στην Κτηματική Εταιρεία του Δημοσίου και σύμφωνα με το πολεοδομικό σχέδιο του Δήμου Καλλιθέας είναι εντός σχεδίου οικοδομικό τετράγωνο, στο οποίο μπορεί να κατασκευαστούν με βάση τους ισχύοντες νόμους κτίρια συνολικής επιφάνειας 120.000 τετραγωνικών μέτρων” (Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία, 29/8/2004). Η μαύρη λεζάντα δεξιά από το “Συνεδριακό” κέντρο γράφει: ΟΙΚΟΠΕΔΟ ΡΙΖΑΡΕΙΟΥ”. Το εμπορικό κέντρο εκεί κατασκευάστηκε και λειτουργεί από το 2004. |
|
| Στην εικόνα δεξιά παρουσιάζεται σε πλάγια όψη ολόκληρη η παραλία της Καλλιθέας, από την εκβολή του Ιλισού (κάτω) μέχρι την Εσπλανάδα και το Τάεκ Βον Ντο (πάνω στο βάθος), στην ολοκληρωμένη, μεταολυμπιακή μορφή της.
Προβλέπεται αντιπλημμυρικό κανάλι αριστερά στη θέση της νέας Ποσειδώνος, με μετάθεση του αυτοκινητόδρομου προς την παραλία. Η διαθέσιμη γη μειώνεται περαιτέρω. |
 Παραλία Καλλιθέας |
| Η στενή αυτή λωρίδα του Καλλιθεάτικου θαλάσσιου μετώπου επιδιώκεται να αποδοθεί εξ ολοκλήρου σε ιδιώτες, που θα εκμεταλλεύονται:
Από κάτω προς το πάνω: (α) Το μπιτς βόλλεϋ (και την περιβάλλουσα έκταση ?) ως συναυλιακό χώρο, (β) τη μαρίνα σκαφών αναψυχής και (γ) το Τάεκ Βον Ντο (ως “συνεδριακό” κέντρο).
Απ’ άκρου εις άκρον: Τη διαμήκη “στοά της ντροπής”, με καφέ, εστιατόρια και καταστήματα. |
|
| Στις δύο εικόνες δεξιά προβάλλονται τα σχέδια “αξιοποίησης” του μυχού του Φαληρικού όρμου. Στο ανατολικό τμήμα, που περιλαμβάνει τις ακτές (α) της Καλλιθέας (από τις εκβολές του Ιλισού στη μέση της εικόνας μέχρι την εσπλανάδα δεξιά) και (β) του Παλαιού Φαλήρου (νοτιοανατολικά της εσπλανάδας), έχουμε ήδη αναφερθεί.
Το δυτικό τμήμα περιλαμβάνει από αριστερά (α) Την ήδη εξαφανισμένη ακτή του Νέου Φαλήρου (Σ.Ε.Φ., οδικός κόμβος Κηφισού) και (β) την ακτή του Μοσχάτου από το τεχνικό έργο στις εκβολές του Κηφισού (αριστερά) μέχρι τις εκβολές του Ιλισού (στη μέση της εικόνας). Η ακτή του Μοσχάτου ήταν η μόνη που γλύτωσε την ολυμπιακή “ανάπλαση”. |
 Φαληρικός Όρμος το 2004 |
| Η πρώτη από τις δύο εικόνες (πάνω δεξιά) αποτυπώνει εν γένει την υφιστάμενη κατάσταση. Ο, τιδήποτε νέο και ολυμπιακό χωροθετήθηκε και κατασκευάστηκε στην Καλλιθεάτικη παραλία.
Η δεύτερη εικόνα (δεξιά) αποτυπώνει τις μεταολυμπιακές χρήσεις. Στην Καλλιθέα (δεξιά του Ιλισού) επιδιώκεται να “αξιοποιηθούν” από ιδιώτες όλες οι μόνιμες κατασκευές και οι υπαίθριοι χώροι. Στο Μοσχάτο (αριστερά του Ιλισού) προβλέπονται πάρκα, περίπατοι, λιμνούλες και χώροι άθλησης για τη νεολαία. |
 Φαληρικός Όρμος μετά το 2004 |
| ΛΥΡΙΚΗ ΣΚΗΝΗ ΚΑΙ ΕΘΝΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΣΤΟΝ ΧΩΡΟ ΤΟΥ ΙΠΠΟΔΡΟΜΟΥ |
|
| Ιστορικό |
|
| Τον Ιούνιο του 2007 συνυπογράφηκε μνημόνιο συνεργασίας μεταξύ του Ιδρύματος “Σταύρος Νιάρχος” και του Ελληνικού Δημοσίου, για την κατασκευή της Εθνικής Βιβλιοθήκης, της Εθνικής Λυρικής Σκηνής και του Πολιτιστικού και Εκπαιδευτικού Πάρκου στον χώρο του πλαιού Ιπποδρόμου. Σύμφωνα με το μνημόνιο, το ίδρυμα θα κατασκευάσει και θα εξοπλίσει τις νέες αυτές εγκαταστάσεις, προϋπολογισμού 300 εκατομ. ευρώ. Η πρόθεση του Ιδρύματος “Σταύρος Νιάρχος” να χρηματοδοτήσει εξ ολοκλήρου το έργο είχε εκδηλωθεί στις 16 Μαρτίου 2006, σε συνάντηση της συμβουλευτικής επιτροπής του με τον πρωθυπουργό. |
 Σύλληψη Renzo Piano |
| Τον Μάρτιο του 2008 το Διοικητικό Συμβούλιο του Ιδρύματος επέλεξε τον Ρέντσο Πιάνο και το αρχιτεκτονικό του γραφείο «Renzo Piano Building Workshop» για τη μελέτη και τον σχεδιασμό του Κέντρου Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος (ΚΠΙΣΝ). Εξαγγέλθηκε ότι οι εγκαταστάσεις του Κέντρου (Εθνική Βιβλιοθήκη, Λυρική Σκηνή και Πολιτιστικό και Εκπαιδευτικό Πάρκο) θα σχεδιαστούν με τα υψηλότερα κριτήρια περιβαλλοντικής ευαισθησίας και με την αξιοποίηση νέων τεχνολογιών και πρακτικών. |
 Εθνική Βιβλιοθήκη |
| Τον Ιανουάριο του 2009 ο Ρέντσο Πιάνο παρουσίασε στην Αθήνα την προμελέτη του για το έργο. |
 Λυρική Σκηνή |
| Τον Ιούλιο του 2009 το Ελληνικό Κοινοβούλιο, με τις θετικές ψήφους του κυβερνώντος κόμματος, του ΠΑΣΟΚ και του ΛΑΟΣ, υπερψήφισε το νομοσχέδιο του υπουργείου Οικονομίας, με το οποίο κυρώνεται η σύμβαση μεταξύ αφενός του Κοινωφελούς Ιδρύματος «Σταύρος Νιάρχος» και αφετέρου του Ελληνικού Δημοσίου, της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, της Εθνικής Βιβλιοθήκης, της Ολυμπιακά Ακίνητα Α.Ε. και της Κτηματικής Εταιρίας του Δημοσίου, για τη δημιουργία υπερτοπικού πολιτιστικού πάρκου στο Φαληρικό Όρμο, όπου παλαιότερα ήσαν οι εγκαταστάσεις του Ιπποδρόμου. |
 Εθνική Βιβλιοθήκη |
| Περιγραφή του έργου |
|
| Η προμελέτη του Renzo Piano, που παρουσιάστηκε τον Ιανουάριο του 2009, προβλέπει την δημιουργία ενός τεχνητού λόφου, ο οποίος θα «αναπτυχθεί» από βορρά προς νότο (από την Καλλιθέα προς τη θάλασσα) με μικρή κλίση της τάξης του 6%, χάρη στην οποία θα είναι εύκολο το περπάτημα επάνω σε αυτόν. Η επιφάνεια του λόφου, η οποία θα είναι καλυμμένη με πράσινο, θα λειτουργεί και ως στέγη των κτιρίων τα οποία θα βρίσκονται στην καρδιά του. Στην «κορυφή» του ο λόφος θα έχει ύψος 30 μέτρα και από εκεί θα κόβεται απότομα προς τα κάτω σαν απομίμηση παλιού λατομείου. Στην κορυφή της ανηφορικής διαδρομής, απέναντι από τη θάλασσα, τοποθετούνται τα δύο κτίρια και η πλατεία. |
 Λυρική Σκηνή |
| Τα δύο κτίρια προβλέπεται να έχουν μέγιστο ύψος 30 μέτρα και θα αποτελούνται από τουλάχιστον 3 ορόφους μαζί με μια τεράστια κατασκευή πέργκολας στην οροφή για συναρπαστική θέα διαμέσου γυάλινων τοιχοποιιών. Μεταξύ των δύο κτιρίων θα υπάρχει εξάλλου η Αγορά, ελεύθερος χώρος έκτασης 40Χ40 τ.μ. ο οποίος θα λειτουργεί ως σημείο συνάντησης, αλλά και τέλεσης θεατρικών παραστάσεων, συναυλιών κτλ. |
 Μακέτα κάτοψης |
| Στον άξονα δύσης-ανατολής προβλέπεται να κατασκευαστεί δίπλα στα κτίρια τεράστιος χώρος στάθμευσης οχημάτων με τρία τουλάχιστον επίπεδα, ο οποίος θα εξυπηρετεί τόσο τους εργαζόμενους στο συγκρότημα κτιρίων, όσο και τους επισκέπτες στο Κέντρο Πολιτισμού. Η Λυρική Σκηνή θα διαθέτει 1.400 θέσεις, ενώ θα υπάρχει και δεύτερη μικρότερη αίθουσα για πειραματικές συναυλίες και παραστάσεις. Το κύριο χαρακτηριστικό της Βιβλιοθήκης θα είναι το αναγνωστήριο, «χώρος διαφανής και συμβολικός, μαγικός», που θα βρίσκεται στα 30 μ. ύψος, στην κορυφή του λόφου και θα βλέπει τη θάλασσα και όλη τη θέα. Ανάμεσα στα δύο κτίρια θα βρίσκεται η πλατεία-αγορά και σε μικρή απόσταση από αυτήν θα αναζωογονηθεί η παλαιά εσπλανάδα των Ολυμπιακών Αγώνων. |
 Τεχνητός λόφος |
| Τη μη δομημένη έκταση θα καλύπτει τo Μεσογειακό Πάρκο. Θα έχει πλούσια μεσογειακή βλάστηση και έντονο οικολογικό χρώμα. Θα καταλαμβάνει έκταση περίπου 140 στρεμμάτων, με τα δέντρα (ελιές, κυπαρίσσια, κουτσουπιές, μυρτιές, δεντρολίβανα και πολλά ακόμη μεσογειακά φυτά, ανθεκτικά στην ξηρασία) να αναπτύσσονται στο μεγαλύτερο μέρος του. Τα δένδρα θα χρησιμεύουν και ως ηχομόνωση από τον θόρυβο της λεωφόρου Συγγρού. Ενα υδάτινο κανάλι, μήκους μισού χιλιομέτρου και πλάτους 30 μέτρων, θα διατρέχει τον χώρο, παράλληλα με το μήκος του λόφου, με κατεύθυνση προς τη θάλασσα, με την οποία θα έχει την ίδια στάθμη. Το βάθος του θα είναι μικρό, μόλις ενός μέτρου, ικανό όμως για ιστιοπλοΐα παιδιών με μικρά σκάφη. Τα κτίρια θα αρχίσουν να κατασκευάζονται το 2011 – ως τον Αύγουστο του 2009 θα υπάρχει η πλήρης αρχιτεκτονική μελέτη-, ενώ ολόκληρο το Κέντρο Πολιτισμού μαζί με το πάρκο θα παραδοθούν στην πολιτεία το 2015. Χώμα και πέτρα θα είναι τα χαρακτηριστικά του κέντρου. «Γι΄ αυτό πρέπει να αναζητήσουμε ένα λατομείο από το οποίο θα πάρουμε το υλικό μας,το οποίο πρέπει να αντέχει στον χρόνο, όπως αντέχει ένα βουνό ή ένα δάσος» τόνισε ο κ. Πιάνο. |
 Ανάγλυφο πρότασης |
| Επιφυλάξεις για το έργο |
|
| Έχουν εκφραστεί επιφυλάξεις για το έργο από δύο τουλάχιστον οπτικές γωνίες: (α) Από την άποψη του ρόλου που αποκτούν επί των πολιτιστικών δρωμένων της χώρας τα αυτοτελή κοινωφελή ιδρύματα, στα οποία εκχωρείται με νομοθετικές ρυθμίσεις η εκμετάλευση δημόσιας γης. (β) Από την άποψη του τρόπου με τον οποίο μετεξελίσσεται η περιοχή Ιπποδρόμου – Παραλίας Καλλιθέας, με τροποποίηση των χρήσεων γης και των συντελεστών δόμησης. Ας περιοριστούμε εδώ στο δεύτερο. |
 Ιππόδρομος |
| Ας εξετάσουμε λοιπόν αυτά που συμβαίνουν ή θα συμβούν στον Ιππόδρομο και την παραλία της Καλλιθέας σε σχέση με αυτά που υποτίθεται ότι είχαν αποφασιστεί. Σε σχέση δηλαδή με την πρόταση Κανδύλη της υποψηφιότητας της Αθήνας για τη διοργάνωση των Ολυμπιακών Αγώνων του 1996, η οποία πρόταση συμεριλήφθηκε στον φάκελλο υποψηφιότητας για τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2004. Είναι προφανές, ότι πρόκειται για δύο εντελώς διαφορετικά πράγματα. |
 Ιππόδρομος |
| Ξαναρίξτε μια ματιά στις δύο πρώτες εικόνες αυτής της σελίδας. Τότε μιλούσαν για ήπια και ανθρωποκεντρική ανάπλαση του παραλιακού μετώπου. Με εξαίρεση το ΣΕΦ, που κάποιοι είχαν ήδη προλάβει να “καρφώσουν” στην παραλία του Νέου Φαλήρου, δεν προβλεπόταν κανένα μόνιμο κτίσμα. Μετά το τέλος των αγώνων οι προσωρινές εγκαταστάσεις θα αποξηλώνονταν και θα ολοκληρωνόταν η διαμόρφωση του χώρου αναψυχής, του οποίου τις δύο πλευρές, παραλιακή ζώνη και Ιππόδρομο, θα συνέδεε η Εσπλανάδα, μια φυτεμένη πεζογέφυρα πλάτους 50 μέτρων πάνω από τις λεωφόρους. |
 Κατανομή χρήσεων |
| Από το 2000 μέχρι σήμερα, σταδιακά και μεθοδικά, στον χώρο ξεφύτρωσαν ήδη το μπητς βόλλεϋ, το ταεκ-βον-ντο, το μήκους ενός χιλιομέτρου “γραμμικό κτίριο”, ο τρίτος και “Ολυμπιακός” αυτοκινητόδρομος, τα κρηπιδώματα της ακτής των Τζιτζιφιών και το εμπορικό κέντρο στο οικόπεδο της Ριζαρείου. Τώρα είναι η σειρά του Ιπποδρόμου. Πιθανότατα στις αντίστοιχες μακέτες καθενός από τα έργα αυτά όλος ο υπόλοιπος χώρος δειχνόταν πράσινο. Έτσι δείχνεται και τώρα στην περίπτωση του Ιπποδρόμου. Μόνο που θα πρόκειται σε μεγάλο βαθμό για “υπερυψωμένο” πράσινο, κάτω από το οποίο, αργά ή γρήγορα, ίσως πιάσουν και πάλι δουλειά οι μπουλντόζες, για τη μεθεπόμενη φάση “ανάπλασης”. Οι ομοιότητες ανάμεσα αφενός σε αυτό που σχεδιάζεται εξαρχής στον τεχνητό λόφο του Ιπποδρόμου και αφετέρου σε εκείνο που προέκυψε στην πορεία με τον αντίστοιχο λόφο του πάρκου Ελευθερίου Βενιζέλου δίπλα στο Μέγαρο Μουσικής δεν είναι αμελητέες. Τις επιφυλάξεις επιτείνει ο εξοβελισμός του Δήμου Καλλιθέας από το μεγαλύτερο μέρος της έκτασης, δηλαδή από το Πολιτιστικό Πάρκο και τον τεχνητό λόφο. |
 Κατανομή χρήσεων |
| Συμπέρασμα |
|
| Οι πόλεις είναι ζωντανές όσο και οι άνθρωποι. Μπορούν να εμπνέονται από τις νίκες και τις επιτυχίες, να γιατρεύουν τις πληγές τους, να παραμερίζουν (όχι να ξεχνούν) τα παθήματά τους και να προχωρούν. Η Καλλιθέα εξακολουθούσε να αναπτύσσεται και να μεγαλώνει όλα τα μεταπολεμικά χρόνια: 46.986 κάτοικοι το 1951, 54.720 το 1961, 82.438 το 1971, 117.319 το 1981. Οι αριθμοί που δίνει η Στατιστική Υπηρεσία στις τελευταίες δεκαετίες διαφέρουν αισθητά από τον υπολογιζόμενο πραγματικό πληθυσμό, που πρέπει να είναι τουλάχιστον διπλάσιος. |
 Παραλία 1900 |
| Στις αρχές πια του 21ου αιώνα η Καλλιθέα είναι ένα μεγάλο και ανεπτυγμένο από όλες τις απόψεις αστικό κέντρο, με πληθυσμό που υπερβαίνει οπωσδήποτε τις 200.000. Η βιωσιμότητά της θα κριθεί από τις αποφάσεις που θα παρθούν. Το μεγαλύτερο μέρος αυτών των αποφάσεων έχει σχέση με τον τρόπο ανάπτυξης της παραλίας της και του μεγαλύτερου ελεύθερου χώρου της: του χώρου του Ιπποδρόμου. |
 Παραλία 2010 |
